Een simpele demonstratie om de compensaties bij het lopen te begrijpen

HomeBlog

Al jarenlang geef ik elke maand een kleine klinische presentatie aan toekomstige fysiotherapeuten die stage lopen op onze afdeling neurologische revalidatie voor volwassenen in het William Lennox Neurologisch Ziekenhuis.

Het doel is om stagiairs te helpen de oorzaken van veranderingen in het looppatroon bij patiënten beter te begrijpen. Hiervoor gebruik ik een eenvoudige, concrete en altijd treffende demonstratie.

De stiftdemonstratie

Ik plaats een dikke stift tussen de tenen van een stagiair en vraag hem dan voor de groep te lopen, met slechts één beperking: geen stiftsporen op de grond achterlaten.

Vanaf de eerste stap verschijnt er een reeks veranderingen in zijn looppatroon (Situatie A):

  • Asymmetrie in staplengte (de voet met de stift gaat verder vooruit)
  • Tijdelijke asymmetrie
  • Asymmetrie in gewichtsverdeling
  • Gebrek aan heupextensie in de standfase
  • Gebrek aan knieflexie in de zwaaifase
  • Hyperextensie van de knie in de standfase
  • Voorwaartse buiging van de romp

Wanneer ik de stagiair vervolgens vraag om de asymmetrie in staplengte te corrigeren, zonder de beperking van de stift te veranderen, verschijnen er nieuwe compensaties (Situatie B):

  • Externe rotatie van het been
  • Buiging en rotatie van de romp

Een aanpassingsstrategie, geen pathologie

Wat fascinerend is, is dat alle stagiairs dezelfde compensaties aannemen, ondanks hun fysieke verschillen of ervaring. Deze aanpassingen zijn natuurlijke aanpassingsstrategieën om met een opgelegde beperking om te gaan. Ze stellen hen in staat om te blijven lopen ondanks het obstakel.

Het is belangrijk om te benadrukken dat onze stagiairs zowel fysiek als cognitief gezond zijn. Deze compensaties zijn dus het bewijs van een goed functionerend brein, en niet de uiting van een motorische stoornis.

En om hun looppatroon te verbeteren? Er is maar één oplossing: de stift verwijderen.

Dat lijkt voor de hand liggend. En toch is deze logica ook van toepassing op onze patiënten.

Wanneer de situatie pathologisch is, niet het lopen

Het looppatroon dat bij de stagiair wordt waargenomen, is op zich niet pathologisch. Wat abnormaal is, is de situatie waarin hij zich bevindt. De aanwezigheid van de stift creëert een kunstmatige beperking. Met andere woorden, het is een normaal looppatroon in een abnormale situatie.

Verband met hemiparetische patiënten

Wat is de parallel met onze hemiparetische patiënten? Een patiënt met pijnlijke klauwteen zal bijvoorbeeld vergelijkbare compensaties aannemen. Zijn brein ontwikkelt strategieën om pijn of instabiliteit te omzeilen, net als bij onze stagiair.

Deze demonstratie heeft dus tot doel toekomstige fysiotherapeuten bewust te maken van twee fundamentele principes:

  1. De oorzaak identificeren van veranderingen in het looppatroon.
  2. Deze oorzaak behandelen, en niet alleen de gevolgen ervan.

Een zin die ik vaak herhaal

“Je denkt dat je patiënten vol gebreken zitten, terwijl ze in werkelijkheid vol oplossingen zitten.”

Persoonlijk vind ik dit erg bemoedigend. Nu is het zaak om de juiste oorzaken te identificeren… en effectief te handelen.

En jij?

Heb je ooit de kans gehad om deze demonstratie bij te wonen tijdens een presentatie?
Hoe heb je het ervaren? Heeft het je geholpen in je praktijk?
Probeer het zelf eens uit en deel je observaties.

Foto van Geoffroy Dellicour

Geoffroy Dellicour

Geoffroy Dellicour est kinésithérapeute au Centre Hospitalier Neurologique William Lennox (Belgique) depuis plus de 20 ans. Il est le concepteur du Wheeleo®. Il a une sérieuse expérience en rééducation. Il est passionné par l'innovation et la rééducation de la marche.

Test de Wheeleo®

Vul dit korte formulier in zodat we contact met je kunnen opnemen om een test af te spreken.