8 oorzaken van knie-hyperextensie in de neurologie

Knie-recurvatum, of knie-hyperextensie tijdens de standfase, is een loopafwijking die we vaak zien in de neurologische revalidatie bij volwassenen. Dit fenomeen, zichtbaar met het blote oog, is op zich geen aandoening, maar eerder het zichtbare effect van een onderliggende oorzaak. Het is essentieel om deze te identificeren om een effectieve correctiestrategie voor te stellen.

In dit artikel bespreken we 8 oorzaken of bevorderende factoren van knie-recurvatum, gebaseerd op 22 jaar klinische ervaring in de neurologie.

Wat is knie-recurvatum?

Tijdens de standfase van de stap, in plaats van licht gebogen te blijven, vergrendelt de knie in hyperextensie. Deze houding kan geforceerd zijn (fysiek effect) of vrijwillig aangenomen (functionele compensatie). Recurvatum is vaak een multifactorieel symptoom.

4 “mechanische” oorzaken van recurvatum (fysiek effect)

Deze eerste oorzaken komen overeen met biomechanische beperkingen die de knie dwingen tot hyperextensie om voortbeweging mogelijk te maken.

1. Beperking van de dorsale flexie van de enkel

• Mogelijke oorzaken: hypertonie van de kuitspier, spierrigiditeit, peesverkorting, gewrichtsbeperking (bijv.: artrodese).
• Gevolg: het been kan niet goed over de voet bewegen, de knie gaat naar achteren om te compenseren. (beperkt de draai op de enkel)

2. Hypertonie van de quadriceps

• De strekspier van de knie duwt overmatig naar extensie.

3. Zwakte van de hamstrings

• De buigspieren remmen de knie-extensie niet meer voldoende af.

4. Tekort aan voetheffing

• De voetheffende actie zorgt voor het naar voren brengen van het scheenbeen en de knie bij het begin van de standfase.

4 “functionele” oorzaken van recurvatum (nuttige compensaties)

In deze gevallen is de hyperextensie een functionele strategie die de patiënt aanneemt om de stand te beveiligen.

5. Cerebellum syndroom

• Om de vrijheidsgraden te beperken en het been te stabiliseren, vergrendelt de patiënt vrijwillig zijn knie.

6. Zwakte van de kniestrekkers

• Recurvatum maakt het mogelijk om de knie te “vergrendelen” zonder spierinspanning, waardoor een stabiele stand wordt verzekerd ondanks quadriceps zwakte.

7. Pijn aan de voorvoet

• De patiënt vermijdt voorste steun en plaatst zich in achterste steun, wat de achterwaartse beweging van de knie bevordert.

8. Angst voor kniefalen

• De patiënt, uit angst om te vallen, vergrendelt de knie in hyperextensie om de standfase te beveiligen, zelfs als de kracht normaal is.

Waarom het identificeren van de oorzaak essentieel is

Het begrijpen van de oorzaak van recurvatum maakt het mogelijk om een gerichte therapeutische aanpak te kiezen:

• Werk aan gewrichtsmobiliteit (enkel, knie)
• Spierversterking (hamstrings, quadriceps)
• Educatie over het looppatroon
• Posturale en proprioceptieve correctie
• Aangepaste technische hulpmiddelen, zoals de Wheeleo®, die een vloeiendere en meer symmetrische voortgang bevorderen, door bepaalde ongeschikte compensaties te beperken.

Conclusie

Knie-recurvatum is nooit onschuldig: het weerspiegelt een onbalans die zorgvuldig geanalyseerd moet worden. Of het nu het gevolg is van een tekort, hypertonie of een aanpassingsstrategie, het is essentieel om de oorzaak te begrijpen om de patiënt beter te begeleiden naar een meer functioneel en veilig looppatroon.

En jij? Welke oorzaken van recurvatum ben je tegengekomen in jouw praktijk?
Deel je observaties in onze LinkedIn-groep voor Wheeleo professionals of word lid van onze gebruikerscommunity op Facebook.